Room 2: Tarih
Nöbet geçiren hastaların kalabileceg˘i
kurulus¸lar
3 Reich’ te” Epilepsi hastaları
Epilepsi ilminin
tarihçesi
( Tarihi devirlerde epilepsinin tıp ilmindeki yeri )
Epilepsi hastalıg˘ı hakkındaki ilmi gelis¸meler, yüz yıllar boyunca düzenli olmayan bir tablo sergilemis¸tir. Epilepsi hakkındaki bilgiler Hıristiyanlık devrinde, kendilerinden 1500 yıl evvel yas¸amıs¸ olan Yunanlı Doktor Hippokrates’e göre daha zayıftır.
 Hippocrates (460 - 377) |
 Galen (129 - 200) |
 A. of Tralleis (525 - 600) |
 Avicenna (980 - 1037) |
 The Middle Ages |
 The Renaissance |
 Paracelcus (1439 - 1541) |
 S.A. Tissot (1728 - 1797) |
 J.H. Jackson (1935 - 1911) |
1000 Tane ismi olan hastalık
Tarihin akıs¸ında, hiçbir hastalık, epilepsi kadar
çes¸itli isme sahip olmamıs¸tır Bu da; insanların bu
hastalık hakkında, uzun zaman yog˘un bir ilgi ile
çalıs¸mıs¸ olmasındandır. Bu yog˘un
çalıs¸mayı gerektiren çes¸itli sebepler
vardır. Bunların bas¸ında, epilepsinin çok sık
görülen bir hastalık olması gelir. I˙nsanların % 0.5 ile % 1
ri bu hastalıg˘a yakalanır.Dig˘er taraftan, bu hastalıg˘ın, özellikle de büyük nöbetlerin ortaya koydug˘u tablo, insanlar da korku ve dehs¸ete sebep olmus¸tur. Bu nedenle de, insanlar bu hastalıg˘a bir isim koymaya çalıs¸mıs¸lardır.Ayrıca, saranın çes¸itli tablolarla ortaya çıkması, onun çes¸itli isimler almasına sebep olmus¸tur.
Bir s¸ahsın, bir cismin veya bir hastalıg˘ın isimlendirilmesi,eskiden büyük bir önem tas¸ırdı.Bir kimseye isim takmak veya bir kimsenin ismini ög˘renmek, o kis¸iye kars¸ı bir hakimiyet kurma anlamına gelirdi.Bir s¸eyi, bir kimseyi isimlendirmemek; yeteneksizlig˘i veya imkânsızlıg˘ı,bir kimsenin veya s¸eyin esiri olmak yada onun eline düs¸mek anlamına gelirdi.Örneg˘in:Adsız-sefil “namenloses Elend” Eg˘er bir insan, bir hastalık konusunda çalıs¸ır ve ona bir isim verirse; kendisinin de bu hastalıg˘a yakalanmayacag˘ı umudu dog˘ardı.
Tarihin çes¸itli devirlerinde verilmis¸ olan bu isimlerden, o çag˘larda epilepsiye sebep olan nedenlerin ne oldug˘u ortaya çıkar. Örneg˘in: Ayın çes¸itli büyüklüklerinde ortaya çıkan hastalık”Mondkrankheit”. Kötü ruhların getirdig˘i hastalık “ dâmonisches Leiden”.
I˙simler ve is¸aretler, bu ismi verenin düs¸üncelerini ortaya kor. Örneg˘in: “ Zuchtrute Christi” I˙sa’nın kamçı cezası.(Bu ismi verenin I˙sa’yı ve Onun kudretini cezalandırmak isteg˘ine olan inancının belgesidir.
Epilepsi tarihinin seyrinde verilmis¸ olan çes¸itli isimler üzerinde yapılmıs¸ olan aras¸tırmalar; tıbbi, sosyal,tarihi kültür açısından, bizi onun sebeplerine yaklas¸tırır.
Bu teze örnek olarak, burada eski Mısırlıların epilepsiye verdikleri ismi “nesejet” aldık.Anlamını açıklıyoruz:
|
Konus¸ulan Hyeroglifler |
sessiz Hyeroglifler |
||
 |
Dalgalı çizgi: n |
 |
Kobra yılanı (Tanrıdan geliyor) |
 |
Kumas¸ topu: s |
 |
Vuran adam (tehlike) |
 |
I˙ki kamıs¸ ( saz ) yaprag˘ı: j |
In order to pronounce the word 'nsjt' add an 'e' between the two consonants ("nesejet"). |
|
 |
Ekmek ( somun ): t |
||
Kaynak : H. Schneble, Krankheit der
ungezählten Namen (Sayısız ismi olan hastalık), Huber-Verlag
Bern, 1987, p. 9-11
Eski Mısırlılara göre “nsjt” ( nesejet =
Epilepsiye ) sözcüg˘ü, tanrı tarafından gönderilen
ve tehlikesi büyük olan bir hastalıg˘ın ismidir.
Nöbet geçiren hastaların kalabileceg˘i
kurulus¸lar
19. Yüzyıla kadar Almanya’da saralıların kalabileceg˘i özel
kurulus¸lar, bakım evleri mevcut deg˘ildi.Tekrarlayan ag˘ır nöbetlerin yanı sıra, vücut ve zekâ özürlü hastaların bakımı, çog˘u defa aîleler tarafından imkansız olunca, hastalar hapishanelere, tımarhanelere veya lepralıların yattıg˘ı miskinler yurduna verilirlerdi.
Almanya’da ilk sanatoryum 1855 yılında Dr. H. Reimer tarafından Görlitz’ de açıldı.
1862 Yılında da Bodensee yakınında Tettnag s¸ehrinde “Heilund Bewahramstalt für epileptiscke aufder Pfingstweide”tedavi ve barındırma sanatoryumu açıldı.1867 Yılında da Bielefeld yakınında saralı erkek çocuklar için bir bakım evi tesis edildi. “Epilepsie - Zentrum”.
1892 de ise, Kehl s¸ehri yakınlarında Kork’ da, epilepsili çocuklar için,tedavi ve bakım evi törenle açıldı.
Fransa, bu konuda güzel bir önderlik yapmıs¸tır. Paris’te, eski bir barut fabrikasının ( güherçile= “potasyum nitrat” ) deposunda “Hopital de la Salpêtrie’re” kuruldu.
18. ve 19. Yüzyılın bas¸ında, psis¸ik bozukluklar gösteren epilepsililer; burada,dog˘ru dürüst bir tedavi ve bakım gördüler.
Kadınlar için açılan “Salpêtriere” ve onun ardından erkekler için yapılan “Hospice de Bicêtre” 19. Yüzyılda; nörolojik, psis¸ik ve saralı hastalar için, en seçkin merkezler haline geldiler.
“3. Reich’ te” Epilepsi hastaları
Epilepsili hastalar takibe alınıyor
Üçüncü Reich döneminde sara, hekimler tarafından da yanlıs¸ olarak irsi bir hastalık olarak deg˘erlendirilirdi.( Tıbbi bilgilerin eksiklig˘i ve ırk temizlig˘i sapıklıg˘ı, buna sebep olmus¸tur ).O zamanki Kork Sanatoryumu’nun doktorlarının kanaatince,sanatoryumda yas¸ayanların % 80 i irsi bir saraya müptelâ idi.
Üçüncü Reich döneminde ; National sosyalistlerin insanları hor gören tutumları nedeniyle, almıs¸ oldukları “ırk sag˘lıg˘ı” tedbirleri, bununla ilgili olarak 14 Temmuz 1933 te Reich hükümetinin çıkardıg˘ı “ I˙rsi hastalıkların yetis¸melerini engelleme kanunu”da dahildi.
Yeni nesli, irsi hastalıklardan koruma kanunu
Tıbbi ilimlerin edinmis¸ oldug˘u deneyimlere göre; eg˘er yeni dog˘acak çocuklarda,
I˙rsiyetten kaynaklanan ag˘ır vücut ve zekâ gerilikleri, büyük bir olasılıkla ortaya çıkabilecekse, irsi hastalıg˘ı tas¸ıyan s¸ahıs,cerrahi bir müdahale ile kısırlas¸tırılabilir.
“Sterilisation”.
Bu kanuna göre; as¸ag˘ıdaki hastalıkları tas¸ıyanlar irsi hastalıg˘a müpteladır:
1. Dog˘us¸tan zekâ gerilig˘i.
2. S¸izofreni.
3. Devridaim yapan “manisch – depressiv” nes¸eli tavır ve ruhi çöküntülerin biri birini takip
ettig˘i akıl hastalıkları.
4. I˙rsi sara.
5. I˙rsi Veits dansı “Huntington Chorea”.
6. I˙rsi körlük.
7. I˙rsi sag˘ırlık.
8.Ag˘ır irsi yaradılıs¸ hataları.
Ayrıca, as¸ırı alkolizme yakalananlar steriligasyona tabi tutulurlar.
(15.07.1933 Tarihli “Reich Kanunları” kitabının birinci bölümünden alınmıs¸tır)
Bu kanun 1Ocak 1934 de yürürlüg˘e girmis¸tir.
Bu kanun; epilepsili hastaların zorla sterilizasyonuna olanak hazırlamıs¸tır.Adalet bakanlıg˘ının
vermis¸ oldug˘u bilgilere göre; 1933 ile 1945 tarihleri arasında, çog˘u saralı olmak üzere as¸ag˘ı yukarı 350000 insan kısırlas¸tırılmıs¸tır. Kork bakım evinde ise 1934 ile 1939 tarihleri arasında 102 sterilisayon yapılmıs¸tır.
Bu kanun ve onun uygulanması; hem ahlâki,hem de insani yönden tam bir zıtlık tes¸kil eder.
Bu kanun; birçok yönden de, tıbbi tecrübe ve bilgilerle de çelis¸ir.
Çok nadir olarak bazı ailelerde görülen özel epilepsi s¸ekilleri hariç, epilepsiler irsi bir hastalık deg˘ildirler.Genel olarak, epilepsilerin ortaya çıkıs¸ında, iki temel kos¸ul söz konusudur: Birincisi ; “Disposition” irsi eg˘ilim. Dig˘eri ise; sonradan, harici yönden kazanılmıs¸, hastalıg˘ı faaliyete geçiren sebeptir. (Örneg˘in; kaza, enfeksiyon, damar daralmalarından kaynaklanan kanlanma yetersizlikleri). Bu gün oldug˘u gibi, gelecekte de gen tedavisinin yeri olmayacaktır.
Epilepsili hastaların imhası
Üçüncü Reich’ en yöneticilerinin tatbik ettig˘i “Euthanasi- Aktion T4”öldürme T4 ırk sag˘lıg˘ı tedbirlerinin dorug˘unu tes¸kil eder.
T4 sayısı, bu kısırlas¸tırma ve öldürmeyi yapan organizasyonun oturdug˘u, Berlin - TiergartenstraBe 4 ün kısaltılmıs¸ ismidir.
Bakım evlerinde yas¸ayan özürlü insanların % 20 si( 70.000’den fazla), 1940 ile 1941 yılları arasında, bu imha plânı ( programı ) dahilinde yok edilmis¸tir.
1920 den beri Samariter Manastırı olan Schwâbich Alb’ teki Grafeneck S¸ato’ su 1939 da,devlet tarafından gasp edilerek, gaz odaları haline getirilmis¸tir.Grafeneck S¸ato’ sun da, bir çog˘u saralı olmak üzere; yalnız, 1940 yılında 10000 insan öldürülmüs¸tür.Kork Bakımevi’nden de; 1940 yılında, 113 epilepsili, Grafeneck S¸atosu’na götürülerek, gaz odalarında öldürülmüs¸lerdir.
• “Graue Busse” Gri otobüsler
Mes¸hur gri otobüslerle ( hasta transport araçları ); “Gemeinnützigen Karanken-Transport- GmbH” (GEKRAT) özürlüler, öldürme kamplarına götürülmüs¸lerdir.
