Room 1: Önsöz

What is Epilepsy? Epilepsi nedir?

Postergalerie Poster Gallery Go ahead to the Poster-Gallery

Epilepsi(Sara)-Epilepsi denince akla ne gelir?


Epilepsi nedir?

Tıp tarihinde hiçbir hastalıg˘ın tarihçesi,epilepsi kadar eski tarihlere götürülemez.
I˙lkçag˘lardan kalma çok sayıda is¸aretler,bu hastalıg˘ın insanlıg˘ın bas¸langıcından beri var oldug˘unu gösterir.

Eskiden oldug˘u gibi,bugün de bu hastalık en sık görülen müzmin hastalıklardan biridir. %0,5 ile %1 oranında insan bu hastalıg˘a müpteladır. Buda Almanya’da 400.000 ile 800.000 arasında saralı insanın yas¸adıg˘ını gösterir!

The auses of EpilepsyEpilepsi terimi Yunanca nöbet geçirmek anlamına gelen “epilambanein” kelimesinden gelir.
Epilepsi, nöbet veya nöbet hastalıg˘ı demektir. Nöbet hastalıg˘ının (saranın) çes¸itli s¸ekilleri oldug˘undan, epilepsilerden bahsetmek daha yerinde olur.


Eg˘er epileptik nöbetler, ortada görünür bir neden yokken kendilig˘inden ortaya çıkıyor ve tekrarlamaya meylediyorsa, bir epilepsi söz konusudur.

Epileptik bir nöbet, beynin patolojik (hastalıklı-normal olmayan) bir tepkisidir; O rahatsız eden, s¸as¸ırtan,zarar veren uyarılara kars¸ı verilen bir cevaptır.

Bu uyarılara verilen cevap, beyindeki sinir hücrelerinin elektriki - kimyevi yollardan anormal oranlarda uyarılmasından kaynaklanır. Bu anormal hadise esnasında, aniden çok sayıda sinir hücresi ileri derecede uyarılır ve hücre içi ile hücre dıs¸ı arasıdaki elektriki gerilim “Membranpotential”ani olarak bos¸altılır. Beyin de sanki fırtına gibi bir durum hasıl olur ve sigortanın yanmasına bezer bir hâl ortaya çıkar. Bir defa geçirilmis¸ epileptik bir nöbet, epilepsi anlamına gelmez.

Eg˘er epileptik nöbetler;ortada görünür bir neden yokken sag˘lıklı bir durumdayken ortaya çıkıyor ve tekrarlamaya meylediyorsa, o zaman bir epilepsi söz konusudur. Bu da epilepsinin müzmin bir hastalık oldug˘unu ifade eder (Bütün bir ömür boyu sürmesi gerekmez).

back to the beginning of the page

Epileptik nöbetler

Epileptik nöbetler çes¸itli görüntüler sergileyebilirler. Beynin her çes¸it fonksiyonu (hastalıklı olmasa bile) epileptik nöbetleri ortaya çıkarabilir.

Böylece epileptik nöbetler de çes¸itli görüntüler sergiler. Hareketler halin de (örneg˘in; sıçramalar-kasılmalar), his bozuklug˘u dedig˘imiz (örneg˘in; karıncalanma – uyus¸ma - görme ve is¸itme halluzinatinları), jetatif sinir sistemi kaynaklı (örneg˘in; yüz kızarması - dudakları morarması - ag˘ızdan salya akması -bag˘ırsak gürültüleri - idrar kaçırma), psis¸ik bozukluklar (örneg˘in; korku - ani hafıza bozuklukları - s¸uur kaybı).

Büyük nöbetlerde “Grand mal” bu belirtiler (örneg˘in; kasılmalar – sıçramalar -salya akması - idrar kaçırma - s¸uur kaybı), genellikle birlikte ortaya çıkarlar.

Epilepsi; eskiden büyük “Grand mal” ve küçük nöbetler “kline Anfalle” olmak üzere ikiye ayrılırdı.
Küçük nöbetler; kısa, birkaç saniye kadar süren dalgınlık “Absence” ,vücudun kısmi bir bölümünü tutan ani kasılmalar, bilinç bulutlanmaları gibi belirtilerdir. Bilinç bulutlanmalarına “psychomotorik” veya “partialkomplexe” nöbetlerde denir. Bu nöbetler 30 saniyeden 2 dakikaya kadar sürerler. Hasta s¸as¸kındır,anlamsız mırıldanmalar, çig˘neme, yutkunma ve s¸uursuz el hareketleri yapar.

Küçük nöbetlerin özel bir s¸eklini, daha ziyade süt çocuklug˘u çag˘ında görülen ve genellikle ag˘ır seyreden “BNS”=“Blitz – Nick - Salaam” denen nöbetler temsil ederler.

“BNS” ismi nöbetin s¸eklinden kaynaklanır. Hastanın vücudu ani olarak kasılır, kollar
yukarıya kulaklara dog˘ru atılır ve bas¸ öne eg˘ilir ( Müslüman’ların namaza dururken verdikleri selâm gibi).

Günümüzde, tıp dilinde büyük ve küçük nöbetler yerine, genelles¸en, bütün vücuda yayılan “generalisierter Anfall” ve vücudun yalnız bir kısmını tutan “fokale Anfalle” nöbetlerden bahsedilir.
a.    Genelles¸en nöbetlerde, beynin iki tarafı da nöbete katılır.
b.    Vücudun yalnız bir odag˘ını tutan nöbetlerde” fokale Anfalle”beynin yarısının sınırlı bir bölümü nöbete is¸tirak eder.   

Epileptik nöbetlerin sınıflandırılması
•    Genelles¸en nöbetler”Generalisierter Anfalle”: Örneg˘in; Grand mal” büyük nöbet ve”Absence” dalma nöbeti.
•    Kısmi kalan nöbetler” fokale Anfalla”: Örneg˘in; tek tarafı tutan kasılmalar, his-davranıs¸ ve tavır bozuklukları (partial komplexe Anfalle).
•    Hiçbir guruba uymayan nöbetler: Örneg˘in; yeni dog˘anların nöbetleri.

generalised seizureGenelles¸en, yani bütün vücudu tutan nöbetlerde; vücudun iki tarafı da nöbetin bas¸ladıg˘ı andan itibaren es¸it olarak etkilenir.Nöbetin kaynak noktası olan beynin, her iki yarısı da aynı zamanda nöbete is¸tirak eder.Bütün vücudun nöbete is¸tirak etmesi gerekmez. Önemli olan her iki tarafın da bas¸langıçtan itibaren es¸it s¸ekil de etkilenmis¸ olmasıdır.

Genelles¸en nöbetler diyince akla: Genelles¸en büyük nöbet”Grand mal”- Dalma nöbeti “Absence” – Müslüman’ların namaza bas¸ladıg˘ı zaman verdig˘i selâm benzeri “BNS –Anfalle” (Ani bir sıçrama ile eller kulag˘a dog˘ru kalkar, bas¸ öne eg˘ilir,ayaklar karna dog˘ru çekilir).

Bunun aksine nöbetin bas¸langıcından itibaren vücudun yalnız bir tarafı veya belli bir bölümü nöbetten etkilenirse, o zaman “fokal” kısmi bir nöbetten bahsedilebilir. Bu demektir ki, beynin yarısının sınırlı bir bölümü nöbete is¸tirak eder.

focal seizure“Fokale Anfalle” Kısmi nöbetler: Örneg˘in; vücudun yarısını etkileyen büyük nöbetler, tek tarafını tutan sıçramalar”Zuckungen”,kasılmalar “Versteifungen” , his – davranıs¸ ve tavır bozuklukları “partial-komplexe Anfalle”.

partial seizure

back to the beginning of the page

Epilepsi

Geçirilmis¸ olan tek bir epileptik nöbet, illâ da bir epilepsinin bas¸langıcını ifade etmez.
Örneg˘in; çocukluk çag˘ında geçirilmis¸ bir ates¸ havalesi, elektrik çarpmasından,as¸ırı uykusuzluktan, alkoliklerde içkiyi kesmekten kaynaklanan nöbetler tek bir olay olarak kalırlar.
Böyle vakalarda nöbetler özel durumlara bag˘lı olarak ortaya çıkarlar ve fırsatçı nöbetler “Gelegenheitsanfallen” olarak adlandırılırlar.
Ates¸ yükselmesi her çocukta bir havaleye ve as¸ırı olmadıkça her gençte bir nöbete yol açmaz; böyle bir durum için irsi bir meylin, istidadın olması gerekir.
S¸artlar
•    I˙rsi meyil ( dahili sebep )
•    Ortaya çıkarmak ( harici sebep )
Beyin: Sinir hücrelerinden anormal miktarda elektrik bos¸altılır.
Nöbet tablosu
 Long outbrake of spikes and waves.Eg˘er epileptik nöbetler; hiçbir tahrik olmadan, kendiliklerinden meydana geliyorsa, o zaman epilepsilerden bahsedilir.

Epilepsinin (sara hastalıg˘ının) çes¸itli s¸ekilleri vardır. Bunlar nöbetlerin görünüs¸ s¸ekline, sebebine, hastalıg˘ın devamına, ileride nasıl bir sergileyeceg˘ine ve EEG dedig˘imiz beyin elektrosunun sergiledig˘i tabloya göre nitelendirilirler. Bu faktörler her epilepsi s¸eklinde farklı olabilirler.

Epileptik nöbetlerde oldug˘u gibi, hakiki epilepsiler de, ister kısmi, ister genelles¸en nöbetlerden kaynaklansınlar; fokal ve genelles¸en saralar olarak adlandırılırlar.

Epilepsilerin sınıflandırılması:

- Genelles¸en epilepsiler
- Fokal epilepsiler
- Fokal ve genelles¸en belirtiler gösteren epilepsiler

back to the beginning of the page


Sebepler

Çes¸itli epilepsilerin deg˘is¸ik sebepleri olabilir.

•    Sınıflandırma s¸eması:

Epilepsilerin çog˘u, dıs¸ etkilerin beyinde meydana getirdig˘i kalıcı arızalardan kaynaklanan
“Residual Epilepsien” = geriye kalan “rest” epilepsiler olarak adlandırılırlar.Böyle beyin hasarından ileri gelen, Residual ( Rest) epilepsiler,gebelik esnasında geçirilmis¸ olan bir enfeksiyon hastalıg˘ından ( Örneg˘in; kızamıkçık), dog˘um sonrasında oksijen yetersizlig˘inden, beyin ve beyin zarının iltihaplarından veya bir kazada meydana gelebilecek beyin zedelenmesinden ileri gelebilirler.Prozess sarası deyince; beyinde sürüp giden, bitmemis¸ bir hadisenin ( hastalıg˘ın) varlıg˘ı kabul edilir.Bunların içinde en önemlileri ve sık görülenleri; beyin tümörleri, beyinde kanlanma yetersizlikleri ve metabolizma bozukluklarıdır. Bunların devamı esnasında epilepsi nöbetleri görülebilir.
Eg˘er epilepsiler, beynin organik bir zararından veya beyinde sürüp giden ( Prozess =dava) bir
hastalıktan kaynaklanıyorsa; bu tür epilepsilere, semptomatik epilepsiler denir.

Eg˘er epilepsilerde organik bir sebep olasılıg˘ı varsa, ama kati olarak tespit edilemiyorsa; bu tür epilepsilere de kryptogen epilepsiler ( kryptogen = muhtemelen semptomatik) denir.


Sara irsi bir hastalık deg˘ildir. Anneden- babadan çocug˘a geçmez. Buna rag˘men bazı ailelerde  bu hastalıg˘a daha sık rastlanır. Birçok hastalıkta oldug˘u gibi (örneg˘in; s¸eker hastalıg˘ı veya romatizma) sarada da mevcut olan irsi meyil, anne-babadan çocug˘a nakledilebilir. Hastalıg˘ın kendisi irsi yoldan geçmez. Dıs¸ tesirlerin yardımı ile sonradan kazanılmıs¸ hastalıg˘ı faaliyete geçiren beyin arızaları (gebelik ve dog˘um komplikasyonları, ag˘ır hastalıklar, bas¸ yaralanmaları) nöbetlerin bas¸lamasında büyük rol oynarlar. Bu sebepleri  her vakada bulmak mümkün deg˘ildir.
Böyle, genetik yoldan çocug˘a nakledilen irsi meyilden kaynaklanan sara türüne  “idiopatik Epilepsi” denir.
Epilepsilerin 1/3  ünde sebepler henüz bulunamamıs¸tır.
S¸imdiye kadar söylenenlerden anlas¸ılan, her insanın her yas¸ta epilepsiye yakalanabileceg˘idir.

back to the beginning of the page

Tedavi

Acute and emergency therapy: acute and emergency therapy Bilmeyenler için öneriler

Long-term therapy:


Epilepsi ve epileptik nöbetler, s¸imdi çok iyi tedavi edilebiliyorlar. Sonuç itibari ile; epilepsi tedavi edilen bir hastalıktır.
Tedaviden önce, hastalıg˘ın sebebinin yok edilip edilemeyeceg˘inin aras¸tırılması gerekir.
Böyle bir tedavi s¸ekline ; sebebe dayalı “kausal” terapi denir.(Örneg˘in; bir beyin tümörünün ameliyatla alınması,metabolizma bozuklug˘unun azaltılması veya tamamen düzeltilmesi).
Vakaların çog˘unda bu mümkün deg˘ildir. Zira ya sebep belli deg˘ildir,yada sebebi yok etmek imkansızdır.( Örneg˘in; beyindeki bir nedbe, yaradılıs¸ hatası, dog˘umda beynin bir zarara ug˘raması, irsi meyil ). Bu tür saraların tedavisine; semptomatik tedavi denir.

Vakaların % 90 nında uygulanan klasik tedavi s¸ekli “ Antiepilentica” denilen, nöbeti frenleyen ilâçlarla yapılan semptomatik tedavidir.I˙lâçların birkaç yıl muntazam olarak alınması gerekir. Bunların etkisi ile vakaların % 60 s¸ında tam iyiles¸me, % 20 sinde ise bariz bir iyiles¸me görülür.
Genellikle bu ilâçlar hastalar tarafından iyi tolere edilir. Bazı istisna  vakalarda ilâçların ciddi yan etkileri görülür. Hasta zprognosisor duruma düs¸er. Tedavinin kontrolü uzman bir doktor tarafından yapılmalıdır.
 

back to the beginning of the page








Saranın tesirleri


Epileptik nöbetler; beynin verimli faaliyetlerini kısa bir süre (geçici olarak) etkileye bilir.Beyne sürekli bir zarar vermez. Bundan dolayı birçok insanda var olan epileptik nöbetlerin, zamanla giderek beynin faaliyetlerini (bilhassa ög˘renme yeteneg˘inde azalma) zayıflatacag˘ı inancı yersizdir.
“Status epilipticus” denen; uzun süren epilepsi nöbetleri bir ayrıcalık gösterir.Böyle nöbetler 10 dakikadan daha fazla (saatlerce sürmesi mümkündür) süren büyük nöbetlerdir.”Grand mal”.
Böyle bir epilepsi koması “ Status”esnasında; beyin hücreleri kalıcı, ag˘ır zararlar görür. Modern tıbbi ilâçlar sayesinde, günümüzde böyle büyük nöbet komaları ”Grand mal-Staten” oldukça azalmıs¸tır.
Eg˘er epilepsili hasta, psis¸ik bozukluklar (zekâ gerilig˘i, tavır ve konus¸ma bozuklukları) gösteriyorsa, bunlar epilepsiden deg˘il. Epilepsinin de sebebi olan, beyin hasarındandır.

Epilepsili hastalarda; oldukça sık,as¸ırı tepki bozuklug˘u “reaktive Störungen” görülür: Hastalıg˘a tahammül etme zorunlulug˘u,okuldan geri çevrilmeler, mesleki ve sosyal guruplas¸malar, günlük is¸lerde itilip-kakılmalar (örneg˘in; spor yaparken, ehliyet alırken, is¸ ararken ortaya çıkan zorluklar). Çevredeki insanların çog˘unda mevcut olan önyargı .
(epilepsinin; irsi ve psis¸ik bir hastalık oldug˘u) Hastaları ruhi bir bunalıma sürükler.Bu davranıs¸lar  hastayı;  saranın kendisinden daha fazla üzer.

Hasta bakımında ve naklinde bu hususlar öncelikle dikkate alınmalıdır.
Bu 4 poster ( tabella): I˙nternational Epilepsi Bürosu’nun 1994 yılında yaptıg˘ı, yarıs¸malara katılan ve ödül alan çalıs¸malardandır.
Yarıs¸manın konusu: “Epilepsy and Independence” Sara ve özgürlük.

back to the beginning of the page

Gezmeye devam

--> Room 2: History

© German Epilepsymuseum Kork - Museum for epilepsy and the history of epilepsy